Przyjaźń jest w życiu od początku. Choć mówiąc słowo przyjaźń najczęściej sięgamy do wspomnień z dzieciństwa, bardzo często bagatelizujemy znacznie naszych wczesnych i niedojrzałych relacji. A przecież przyjaźń i przyjaciele są z nami od zawsze. I choć bardzo różnią się od definicji przyjaźni, jaką znamy z dorosłości, bez nich nie było dziś nas.
Przyjaźń jest szalenie ważna nie tylko, jako poligon doświadczalny kształtowania relacji międzyludzkich, ale i jedna z najcenniejszych lekcji w życiu – nauka emocji. Pierwsze przyjaźnie zapamiętujemy na całe życie, choć rzadko tak długo z nami zostają. To właśnie dzięki nim zaczynamy jako dzieci budować swoje najważniejsze życiowe doświadczenia, tworzyć swoje albumy małych, dobrych chwil, ale i po kawałeczku tworzyć to, kim sami jesteśmy.
Jak nauczyć dzieci przyjaźni?
Przyjaźń to umiejętność, której każdy z nas musiał się kiedyś nauczyć. Relacje rodzinne, które maluch może obserwować na co dzień są bardzo ważne, z takiej obserwacji dziecko czerpie swoją wiedzę o świecie. Naśladuje swoich najbliższych, ich zachowania i reakcje. Z domu wynosimy pewną podstawę, naszą małą bazę danych o ludziach i emocjach – te wzorce przenosimy na nasze inne relacje, na nasze przyjaźnie.
Czy możemy nauczyć nasze dzieci przyjaźni? W pewnym sensie tak, dostarczając im odpowiednich wzorców na starcie. Oprócz relacji z mamą, tatą, rodzeństwem czy dziadkami, maluch maluch wyciąga wnioski również z czytanych czy obejrzanych bajek. Wybierajmy je uważnie, szukajmy tytułów, które przyjaźń wspierają.
My Little Pony, chyba nie ma osoby, która nie znałaby tytułu i nowej serii Pony Life, aktualnie na antenie Mini Mini +, a jednak nie zawsze zastanawiamy się, o czym naprawdę jest ulubiona bajka nasza dziecka. Świat kucyków wbrew pozorom nie jest bajką o magii i odrealnionym światem kolorowych postaci. Każda przygoda opiera się na bardzo ważnych dla przedszkolaka wartościach i daje dziecku realne narzędzia, wzorce, które pomogą mu nawiązywać przyjaźnie w prawdziwym świecie. Troska o innych, o ich uczucia, okazywanie sobie nawzajem zainteresowania i miłości, rozmowy i umiejętność dzielenia się, czy wypracowania kompromisów, to wszystko niezbędne filary każdej przyjaźni.
Etapy przyjaźni u dzieci
Jak widzicie, przyjaźń jest w naszym życiu od zawsze, warto pokazywać ją dziecku, ale przede wszystkim pozwolić mu jej doświadczać, nawet, gdy będzie to czasem oznaczało trudne doświadczenie. A jak przyjaźnią się dzieci? Ten niezwykły rodzaj relacji dojrzewa z nami przez całe życie, przechodzi na kolejne poziomy, zupełnie jak nasza autonomia. Psycholog Robert Selman sklasyfikował etapy dziecięcej przyjaźni z punktu widzenia rozwoju. Wszystko zaczyna się w wieku przedszkolnym, to właśnie wtedy najczęściej zaczynamy uczyć się interakcji społecznych w grupie rówieśniczej.
Etap 0
Dzieci w wieku ok. 3 – 6 lat
Dzieci na tym etapie postrzegają przyjaciół jako chwilowych towarzyszy zabaw, a ich przyjaźnie polegają na wspólnej zabawie. Na początku obserwują się uważnie zachowując bezpieczny dystans, to tzw. zabawa towarzysząca. Jesteśmy obok siebie, bawimy się w to samo, ale nie do końca razem. Jednym słowem dziecko ma jasno określoną potrzebę: „chcę tego samego, ale po swojemu i na swoich warunkach”. Przyjaciele to dzieci, które są w pobliżu i robią to samo.
Mimo zachowaniu pewnego dystansu, przedszkolaki maja już swoje preferencje i wykazują stałość w obdarzaniu sympatią konkretnych kolegów czy koleżanki, mimo sprzeczek i codziennych niesnasek. Choć przedszkolne przyjaźnie mogą się szybko zmieniać, a trwałość przyjaźni często jest związana z wiekiem dziecka (im starsze dziecko, tym trwalsza przyjaźń), dzieci bardzo mocno angażują się w te relację. Chcą się podobnie ubierać, bawić w to, co wybrał aktualny przyjaciel. Oczywiście bywa burzliwie, a zmiana tego „naj” może odbywać się czasami nad wyraz niespodziewanie, jednak osoba, która zostaje nazwana przyjacielem, naprawdę nim jest i dla przedszkolaka to bardzo wiele znaczy.
Dlatego właśnie nie bagatelizujmy znaczenia pierwszych, mniej lub bardziej trwałych przyjaźni, wspierajmy je, pokazujmy, że konflikty zawsze się zdarzają, chociażby na przykładzie bajkowych bohaterów. W świecie My Little Pony: Pony Life też nie zawsze jest różowo, ale możemy liczyć na świetną ilustrację, że każdy problem można wspólnie rozwiązać.
Co ciekawe, dzieci w tym wieku, właśnie dzięki silnemu naśladownictwu, chętnie powielają znajome scenariusze bajek. Lubią odtwarzać wielokrotnie dobrze znany i bezpieczny przebieg zdarzeń. To jakie treści przekażemy dzieciom chociażby podczas dobranocki, może mieć dobry lub negatywny wpływ na jego zachowania.
Etap 1
Dzieci w wieku ok. 5 – 9 lat
Kolejny etap przyjaźni oznacza inne perspektywy i podejście. Pojawia się bardzo proste, acz ważne postrzeganie relacji, jako korzyści. Etap „co będę z tego miał”. Na tym poziomie dzieci zaczynają dostrzegać, że przyjaźń, to znacznie więcej niż to, czym aktualnie się zajmują, a relacja nie kończy się z zakończeniem zabawy. To właśnie na tym etapie najczęściej pojawiają się dodatkowe potrzeby wzajemnego towarzystwa takie, jak wspólne zabawy po przedszkolu, czy wzajemne odwiedziny w domu.
Dzieci zaczynają tez definiować przyjaciela, jako dziecko, które robi dla nich miłe rzeczy, np. częstuje je słodyczami, pomaga mu, dzieli się zabawkami, itd.. Na tym etapie każde dziecko w naturalny sposób nastawione jest na korzyści, nie myśli jeszcze o tym, co samo wnosi do takiej relacji. Ale te korzyści pozwalają na dostrzeżenie drugiej strony medalu, na budowanie empatii i rozwijanie inteligencji emocjonalnej. Dziecko zaczyna dostrzegać, że dobro rodzi dobro. Pojawia się zwykła, ludzka życzliwość – dziś na wagę złota.
Tego typu zachowania dobrze jest pokazywać dziecku już wcześniej, w domu w naszych rodzinnych relacjach i udziałem ulubionych bohaterów bajek. W świecie kucyków My Little Pony Fluttershy zawsze chętnie dzieli się z innymi, a sławna Pinkie Pie, mistrzyni słodkości i świetnych imprezek niespodzianek, piecze dla przyjaciół pyszności i zawsze stara się ulepszać swoje przepisy z myślą o nich.
Posiadanie przyjaciela, jest dla dzieci w tym wieku bardzo ważne, a odrzucenie bolesne.
Etap 2
Dzieci w wieku 7 – 12 lat
Wzajemna współpraca i obopólne korzyści – to przełomowy moment w wielu dziecięcych przyjaźniach. Jednak, aby przyjaźń mogła trwać w najlepsze, trzeba bardzo skrzętnie przestrzegać zasad. Ty mi, ja tobie. Ni mniej, ni więcej. Na tym etapie dzieci bardzo troszczą się o sprawiedliwość i wzajemność, ale myślą o nich w bardzo sztywny sposób. Jeśli zrobią coś miłego dla przyjaciela, oczekują, że przy następnej okazji ten się odwdzięczy. Jeśli tak się nie stanie, przyjaźń prawdopodobnie się rozpadnie.
Dzieci na etapie „Zgodnie z regułami” mają tendencję do oceniania siebie i innych. Bardzo często są w tych osądach zbyt surowe. Z perspektywy dorosłych, ich rozterki wydają się wyolbrzymione, jednak dla dziecka to bardzo trudny etap, ponieważ potrzebuje akceptacji w grupie rówieśniczej i nade wszystko chce się do niej dopasować.
Czy wiedziałeś, że…?
… bohaterowie popularnej bajki o kucykach jak My Little Pony: Pony Life świetnie ilustrują prawdziwe oblicza przyjaźni? Wbrew pozorom, fabuła bajki nie opływa w cukierkowe i jedynie pozytywne doświadczenia. Każdy z kucyków z My Little Pony ma zupełnie inny temperament, osobowość i zainteresowania, co prowadzi do zwyczajnych konfliktów w przyjacielskim gronie. Kucyki z Pony Life muszą też stawiać czoła wielu problemom i wyzwaniom, pokonywać zazdrość, egoizm czy uczyć się kompromisów.
Etap 3
Dzieci w wieku ok. 8 – 15 lat
To jeden z piękniejszych, ale i trudniejszych etapów oswajania przyjaźni. Etap wzajemnej opieki i dzielenia się z przyjaciółmi. Czas, w którym przyjaźń obiera mocno altruistyczną stronę. Dzieci naprawdę troszczą o siebie, o szczęście swoich przyjaciół.
Przyjaciele pomagają sobie nawzajem w rozwiązywaniu problemów i zwierzają się z sekretów, myśli i uczuć, którymi nie dzielą się z nikim innym. Wiedzą już, jak iść na kompromis i robią dla siebie wiele dobrych uczynków. Regulaminy, zasady i matematyka opłacalności przestają mieć znaczenie.
Etap 4
Dzieci od ok. 12 lat
Przyjaźń dojrzała, przyjaźń wyrozumiała. Na tym etapie dzieci przywiązują dużą wagę do emocjonalnej bliskości z przyjaciółmi, do jakości relacji, jaką udało im się zbudować. Potrafią zaakceptować, a nawet docenić różnice między sobą a przyjaciółmi. Dojrzałość tych przyjaźni zbudowana jest na zaufaniu i wzajemnym wspieraniu się. Bliskość nie kończy się wraz z fizyczną rozłąką. Ten etap przyjaźni nie kończy się, a wciąż rozwija i dojrzewa.
Czy wiedziałeś, że…?
… wyjątkowo mądrej, inteligentnej i oczytanej Twilight Sparkle brak często pewności siebie? To przyjaciele wiernie jej kibicują, bez nich często nie podjęłaby próby, nie uwierzyłaby w siebie.
Ciemne strony bliskich relacji
Zawieranie przyjaźni nie jest łatwym procesem i czasami się nie udaje. Jak najlepiej wspierać w takiej sytuacji dziecko?
Zawieranie nowych przyjaźni jest bardzo ważnym krokiem dla wszystkich dzieci i może być trochę niepokojące dla rodziców. Jak upewnić się, że dzieci wybierają odpowiednich przyjaciół? Jak możemy im pomóc?
Przyjaźń nie zawsze jest pełna sukcesów i dużo uczy dzieci. Chociaż rodzice naturalnie chcę chronić dzieci, nie mogą nauczyć się za nich najbardziej wartościowych lekcji w życiu. Ważne, żeby nie interweniowali w tych pierwszych życiowych doświadczeniach i pozwolili czerpać się dzieciom jak najwięcej z własnych interakcji, pozwolili im nauczyć się zasad społecznych interakcji, w celu zbudowania pewności siebie dzieci i poznania przez nie społecznych granic.
W My Little Pony: Pony Life bohaterowie często spotykają nowe postaci, ale niekoniecznie zawsze się z nimi zaprzyjaźniają. Te nowe interakcje są cudownym sposobem, żeby spróbować nowych rzeczy, nauczyć się więcej o sobie i „odrobić” wartościową lekcję, zupełnie tak, jak dzieci każdego dnia, od najmłodszy lat, już od przedszkola.
Żadna przyjaźń nie jest błaha
Rodzice często bagatelizują znaczenie dziecięcej przyjaźni i próbują ją kontrolować. Nigdy nie powinniśmy zmuszać do przyjaźni, ani rozdzielać przyjaciół, ale akceptować emocje dzieci i zachęcać je do życia z nimi i wyrażania ich. Ingerowanie, może tylko wywołać frustrację u dziecka. Pozwalanie dziecku na te emocje, uczy je znaczenia wartości takich, jak zaufanie czy empatia, co buduje wyjątkową i unikalną osobowość dziecka.
Przyjaźń to magia
Serdecznie zapraszamy was do świata My Little Pony: Pony Life! Nie uśmiechajcie się pod nosem. Korzystajcie z takich narzędzi, żeby pomóc maluchom i przedszkolakom radzić sobie z pierwszymi przyjacielskimi problemami. Czy jest prostszy sposób na sprowokowanie rozmowy? Każdy rodzic może garściami czerpać z przykładów i wzorców, które podsuwają w kolejnych odcinka kolorowe kucyki, pokazywać dziecku, co może się wydarzyć i jakie emocje towarzyszą innym.
Magia przyjaźni, to również magia dbania o innych, umiejętność dostrzeżenia uczuć drugiego człowieka, a to trudna sztuka, zwłaszcza, gdy ma się tylko kilka lat. Towarzysząc paczce przyjaciół z Pony Ville, możemy pokazać dziecku blaski i cienie przyjacielskich relacji, możemy pomóc mu oswoić trudne emocje i pokazać rozwiązania wielu przyjacielskich sprzeczek i problemów. Warto rozmawiać, warto poznawać świat, również ten bajkowy. To jak dziś wyposażymy nasze dzieci zaowocuje w ich dorosłym życiu. Pokażmy im, że przyjaźń może być i zabawna, i poważna, ale przede wszystkim cenna.
Odkrywajcie zabawną stronę przyjaźni z My Little Pony: Pony Life!
Kucyki spędzają większość swojego czasu w Sugarcube Corner, to tak jak odwiedziny u przyjaciela po szkole. Tam, Pinkie Pie serwuje babeczki z kremem najlepszym klientom na świecie – swoim przyjaciołom! Razem, Mane Six napotykają różnego rodzaju babeczkowe zagadki, nieudane kremy, pyszne katastrofy i magiczne nieszczęścia. Tajemnicze źródło magicznych eliksirów sprawi, że codzienne przygody staną się naprawdę zabawne!
Przyjaźń jest z nami od zawsze, zmienia się dorasta, czasem odchodzi. Czasem jest z nami tylko na chwilę, czasem na całe życie. Nie ma cenniejszego sposobu doświadczania relacji. Z całego serca życzymy wam i waszym dzieciom pięknych przyjaźni, bo każdy wie, że przyjaźń, to magia!
PS: I pamiętajcie, My Little Pony: Pony Life to bajka nie tylko dla dziewczyn!
