Śliwa tarnina wydaje owoce, które znalazły zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w medycynie naturalnej. W zależności od potrzeb najczęściej wykorzystuje się odwary z suszonych śliwek, jak i nalewki, tzw. tarninówki. Ponadto śliwa tarnina doskonale nadaje się do wyrabiania konfitur, dżemów, soków i win, które cieszą smakiem i właściwościami pożądanymi dla zdrowia.
Śliwa tarnina
Śliwa tarnina (Prunus spinosa), inaczej tarka, to ciernisty krzew z rodziny różowatych. Naturalnie rośnie na obszarach klimatu umiarkowanego. Można ją spotkać m.in. na brzegach lasów, przy polach i zboczach, na których nie brakuje słońca. Krzewy pokryte kolcami tworzą gęste zarośla.
Fot. iStock/Tarnina
Tarnina wydaje kuliste owoce o niewielkiej średnicy 1-1,5 cm. Posiadają zielony miąższ powleczony granatowoczarną skórką z fioletowym nalotem. W smaku są cierpkie, nieco gorzkie i kwaśne. Ten posmak można zminimalizować, zbierając owoce po pierwszych przymrozkach, lub wkładając owoce na kilka dni do zamrażalnika. Najlepiej wybrać się na zbiór w październiku i listopadzie, gdy stają się dojrzałe, ale nadal są twarde. Owoce można zbierać do grudnia, ale zbierane już po przymrozkach stają się miękkie i po zebraniu wymagają szybkiego przerobienia na powidła, soki, nalewki i wina.
Tarnina — właściwości owoców
Owoce tarniny zawierają wiele wartościowych substancji, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Tarnina jest źródłem witaminy C, witamin z grupy B, a także beta-karotenu. Zawiera składniki mineralne takie jak wapń, potas i magnez, oraz fitosterole, cukry, kwasy organiczne, garbniki i pektyny. Nie brakuje w niej również flawonoidów, silnych przeciwutleniaczy, które działają ochronnie na komórki, zapobiegając ich uszkodzeniom. Obecne w owocach związki flawonowe (szczególnie antocyjany) obniżają zbyt wysokie ciśnienie krwi, regulują stężenie trójglicerydów i obniżają poziom”złego” cholesterolu LDL, jednocześnie wpływając na zwiększenie stężenie „dobrego” cholesterolu HDL. Związki flawonowe uszczelniają naczynia włosowate i hamują proces tworzenia się zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Z tego powodu owoce tarniny obniżają ryzyko rozwoju miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu czy zawału serca.
Fot. iStock/Tarnina
Tarnina jest tradycyjnym środkiem polecanym w celu łagodzenia dolegliwości układu moczowego oraz żołądka, ze względu na działanie rozkurczowe. Stosuje się ją także jako lek hamujący biegunkę, ze względu na zawartość garbników. Działają one antybakteryjnie, garbniki przeciwzapalnie, uspakajają ruchy robaczkowe jelit, działają ściągająco na błony śluzowe. Ponieważ garbniki wiążą i unieszkodliwiają chorobotwórcze drobnoustroje w przewodzie pokarmowym, przyspieszają powrót układu pokarmowego do równowagi.
Tarnina — nalewka
Z owoców tarniny można samodzielnie przygotować smaczną nalewkę, którą można w rozsądnych ilościach popijać dla zdrowia.
Nalewka z tarniny — składniki:
- 1 kg owoców tarniny
- 0,5 l spirytusu 96 proc.
- 0,5 l wódki 40 proc.
- 1 szklanka cukru
Przygotowanie:
- Owoce tarniny opłucz, osącz, zalej spirytusem i wódką. Zostaw na miesiąc w ciepłym, zaciemnionym miejscu, co 2–3 dni wstrząsając słojem.
- Alkohol zlej do dużego słoja i wstaw do lodówki. Pozostałe w słoju owoce zasyp cukrem, i zostaw w ciepłym miejscu czasu, aż utworzy się syrop. Syrop wlej do alkoholu i wymieszaj, odstaw na tydzień. Po tygodniu nalewkę przefiltruj przez gazę i rozlej do butelek. Odstaw do piwnicy na minimum 3 miesiące. Im dłużej będzie stała nalewka, tym lepsza będzie.
Fot. iStock/Tarnina nalewka
Dżem z tarniny
Składniki na dżem z tarniny:
- 1 kg owoców tarniny
- 50 dag cukru
Przygotowanie:
Owoce umyj i usuń pestki, zasyp cukrem w misce i odstaw na całą noc, aby puściły sok. Rano owoce z powstałym syropem zagotuj i przytrzymaj na minimalnym ogniu, aż uzyska pożądaną gęstość. Gdy dżem będzie gotowy, przełóż go do umytych i wyparzonych słoiczków. Słoiczki zapasteryzuj.
Suszone owoce tarniny
Owoce tarniny można z powodzeniem wysuszyć. W warunkach domowych można to zrobić przy pomocy lekko nagrzanego piekarnika, w którym temperatura jest podnoszona od niższej aż do 60 °C. Ususzona tarnina to dobry surowiec na odwar przy dolegliwościach jelitowo-żołądkowych oraz do płukania w stanach zapalnych gardła. Dawka stosowana doustnie wynosi 1/2 szklanki odwaru 2-3 razy dziennie dla osób dorosłych, a w przypadku dzieci – 1 łyżka od 2 do 5 razy dziennie.
