Go to content

Czym jest sepsa?

sepsa
Fot. iStock

W walce z sepsą decydujące znaczenie ma wiedza. Po pierwsze, na temat objawów, ponieważ ze względu na błyskawiczny przebieg, zwłaszcza sepsy meningokokowej, szybkie rozpoznanie jest kwestią życia i śmierci[i]. Po drugie, na temat profilaktyki, ponieważ dzięki szczepieniom zagrożeniu można zapobiegać – z okazji przypadającego 13 września Światowego Dnia Sepsy przypominają organizatorzy kampanii edukacyjnej Wyprzedź meningokoki! Liczy się czas.

Eksperci przypominają, że większa zapadalność na sepsę o podłożu bakteryjnym (pneumokokowym lub meningokokowym) ma miejsce w okresie jesienno-zimowym. Wiąże się to ze wzrostem infekcji wirusowych (np. przeziębienia, grypy), które uszkadzając nabłonek dróg oddechowych, torują drogę bakteriom[xii].

Czym jest sepsa?

Sepsa jest reakcją organizmu na zakażenie, prowadzącą do zaburzeń czynności podstawowych narządów. Dochodzi do niej, gdy organizm nie potrafi szybko i sprawnie opanować rozwoju zakażenia. Prowadzi to do uszkodzenia tkanek i organów[xiii].

Mało charakterystyczne objawy sepsy

Z początku przypomina przeziębienie lub grypę. Objawy te są powodem, dla którego jest ona często późno rozpoznawana, co ma bezpośredni wpływ na rokowanie. Jakie objawy mogą świadczyć o sepsie?[xiv]

  • Gorączka lub hipotermia
    (obniżenie temperatury ciała),
  • Przyspieszenie akcji serca (tachykardia),
  • Zimne kończyny,
  • Przedłużony powrót kapilarny (powrót kapilarny to czas po jakim uściśnięta opuszka palca pod paznokciem na powrót staje się różowa)
  • Przyspieszony oddech,
  • Bóle kończyn,
  • Bóle brzucha, wymioty, czasami biegunka,
  • Senność, zaburzenia świadomości,
  • Krwotoczna wysypka – nie zawsze występuje i nie od razu.

ZŁY STAN OGÓLNY

W przypadku podejrzenia sepsy należy chorego jak najszybciej zawieźć do szpitala!

Eksperci podkreślają, że dzieci w Polsce w pierwszej kolejności powinny być szczepione przeciw meningokokom typu B[vii], które wywołują najwięcej przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej (występuje pod postacią sepsy i/lub sepsy z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych[viii]) zarówno w 1. roku życia (77 proc.), jak i w całym społeczeństwie (66 proc.)5. To meningokoki typu B wywołały sepsę u syna Katarzyny Michalskiej, która po tym wydarzeniu zaszczepiła przeciw tym bakteriom Maćka i drugie dziecko (przechorowanie nie daje trwałej odporności[ix]).

Szczepienia przeciw meningokokom są w Polsce zalecane, co oznacza, że są odpłatne. Szczepionka przeciw meningokokom typu B, wytworzona nowoczesną technologią odwrotnej wakcynologii, jest w Europie dostępna od 2014 roku[x]. Możliwość bezpłatnego szczepienia mają dzieci w Wielkiej Brytanii, Irlandii, we Włoszech i na Litwie[xi]. Szczepienia przeciw pozostałym bakteriom otoczkowym wywołującym sepsę, tj. pałeczce hemofilnej typu b i pneumokokom, są w Polsce obowiązkowe (kolejno od 2007 i 2017 roku), a więc bezpłatne4.


[i] https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/202939,sepsa-u-dzieci-rozpoznawanie-i-postepowanie (09.2019)

[ii] Kubler A., Adamik B., Ciszewicz-Adamiczka B., Ostrowska E., Severe sepsis in intensive care units in Poland – a point prevalence study in 2012 and 2013, Anaesthesiology Intensive Therapy, 2015, vol. 47, no 4, 315-319

[iii] www.world-sepsis-day.org (09.2019)

[iv] http://www.psse.czest.pl/oz/program-meningokoki-sepsa-pytania.pdf

[v] http://koroun.edu.pl/wp-content/uploads/2019/05/ICHM2018.pdf (09.2019)

[vi] WHO. „Health topics: Meningitis, http://www.who.int/topics/meningitis/en/ (09.2019)

[vii] Wysocki J., Inwazyjna Choroba Meningokokowa – w pytaniach i odpowiedziach [w:] Praktyka Lekarska, styczeń 2016 (126)

[viii] Konior R., Szczepienie przeciwko meningokokom. [w:] Chybicka A., Dobrzańska A., Szczapa J.,Wysocki J.,

[ix] Robakiewicz J. Wrotek A., Jackowska T, Sepsa meningokokowa – jak szybko włączyć leczenie, Analiza przypadków w pediatrii, nr 3/2019, s. 43-48

[x] https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/przegladowe/143395,szczepionka-przeciwko-meningokokom-grupy-b

[xi] http://serwisy.gazetaprawna.pl/zdrowie/artykuly/1114845,jak-samorzady-walcza-z-chorobami-zakaznymi-szczepienia.html (dostęp: lipiec 2018).

[xii] Czajka H., Szczepić czy nie szczepić dziecko po przebytej posocznicy i zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych wywołanych przez bakterię Neisseria meningitidis grupy B, Analiza przypadków w pediatrii, nr 3/2019

[xiii] pokonacsepse.pl/co_to_jest_sepsa (09.2019)

[xiv] http://www.psse.czest.pl/oz/program-meningokoki-sepsa-pytania.pdf, Pediatrics, 2002, 110(11)