W niektórych obszarach psychologii (zwłaszcza w teorii psychodynamiki) naukowcy mówią o „mechanizmach obronnych” lub sposobach zachowania lub myślenia, które stosujemy aby lepiej chronić lub „bronić” siebie. Mechanizmy obronne są jednym ze sposobów patrzenia na to, jak ludzie dystansują się od pełnej świadomości nieprzyjemnych myśli, uczuć i zachowań. Stosujemy je wszyscy, nie zawsze świadomie. W praktyce, codziennie używamy ich wiele razy. I dobrze.
Najbardziej popularne „prymitywne” mechanizmy obronne
1. Wyparcie
Wyparcie jest naszą odmową przyjęcia rzeczywistości lub faktu. Działamy tak, jakby dane bolesne wydarzenie, myśli lub uczucie nigdy nie miało miejsca. Wiele osób używa wyparcia codziennym życiu, aby uniknąć trudnych emocji lub rozmowy o problemach, do, których nie chcą się przyznać. Na przykład osoba, która jest alkoholikiem, często po prostu zaprzecza, że ma problem z piciem, pokazując, jak dobrze funkcjonuje w swojej pracy i związku. Wyparcie to usunięcie ze świadomości myśli, uczuć, wspomnień, impulsów, fantazji, pragnień itp., które przywołują bolesne skojarzenia lub w inny sposób nam zagrażają.
2. Regresja
Regresja jest powrotem do wcześniejszego etapu rozwoju. Na przykład nastolatek, który jest przytłoczony lękiem, złością i rosnącymi impulsami seksualnymi, może stać się dziecinny i zacząć wykazywać wcześniejsze zachowania dzieciństwa, które już dawno temu przezwyciężył, takie jak moczenie nocne. Dorosły może się „cofnąć”, gdy odczuwa ogromny stres, odmawiając opuszczenia łóżka i angażowania się w normalne, codzienne czynności. Może zareagować płaczem, wdaje się w bójki, niszczy swoją własność, zachowuje się, lub ubiera infantylnie, posługuje się słownictwem oraz wymową typową dla małych dzieci.
3. Projekcja
Projekcja to błędne przypisanie niepożądanych myśli, uczuć lub impulsów danej osoby innej osobie, która nie ma takich myśli, uczuć lub impulsów. Projekcji uważamy wtedy, gdy nasze myśli są uznawane za niedopuszczalne lub gdy czujemy się z nimi bardzo nieswojo. Na przykład, partner może być zły na bliską sobie osobę za to, że go nie słucha, podczas gdy w rzeczywistości to on jej nie słucha. Inną sytuacją jest taka, w której kobieta, której zaloty są odrzucane, odbiera zachowanie mężczyzn jako molestowanie seksualne.
4. Racjonalizacja
Racjonalizacja polega na pokazywaniu czegoś w innym świetle lub znajdowaniu innego wyjaśnienia dla jakiegoś zachowania w obliczu zmieniającej się rzeczywistości. Na przykład kobieta, która zaczyna spotykać się z mężczyzną, w którym się naprawdę zakocha porzuca dotychczasowego partnera, „racjonalizując” sobie tę decyzję: „Już wcześniej był do niczego”.
5. Przemieszczenie
Ludzie często używają przemieszczenia, gdy nie mogą wyrazić swoich uczuć w bezpieczny sposób wobec osoby, do której te emocje są skierowane. Klasycznym przykładem jest mąż, który denerwuje się na swojego szefa, ale nie może wyrazić swojej złości wobec niego z obawy przed zwolnieniem. Zamiast tego wraca do domu i kopie psa lub rozpoczyna kłótnię z żoną. Mężczyzna przekierowuje swój gniew ze swojego szefa na swojego psa lub żonę. Oczywiście jest to dość nieefektywny mechanizm obronny, ponieważ choć gniew znajduje drogę ekspresji, spowoduje tutaj dodatkowe problemy.
