Wiele osób wyrosło w środowisku, w którym ich rodzice, rodzeństwo, członkowie rodziny, nauczyciele, rówieśnicy i podobnie ważne osoby w ich życiu powiedziały im, dały do zrozumienia, że nie są wystarczająco dobrzy. Niektóre z tych wiadomości były kierowane bezpośrednio, inne były przekazami ukrytymi, bardzo subtelnymi, tak, że dziecko nie było nawet świadome tego, że dzieje się coś złego. Dopiero kiedy dorośnie, mocno odczuje skutki tego, co się wydarzyło.
Usiądź, wróć wspomnieniami kilkanaście, a może kilkadziesiąt lat wstecz. Zastanów się, czy
1. Byłeś traktowany tak, jakbyś był całkiem bezwartościowy lub niewiele wart?
Niestety, wielu rodziców i inne, ważne dla nas w dzieciństwie autorytety postrzegają dziecko jako kogoś, kto jest ich „podwładnym” lub własnością. Nie dostrzegają w nim myślącej i czującej istoty. W rezultacie traktują swoje dziecko surowo i niszczą je psychicznie. Bywa, że dochodzi do nadużyć fizycznych, emocjonalnych, werbalnych. Wiele dzieci wychowuje się w taki sposób, że ich głównym celem staje się zaspokojenie potrzeb rodzica, a nie odwrotnie. Jeśli dziecko nie jest wystarczająco dobre, jest karane, zmanipulowane, zawstydzane i wpędzane poczucie winy. Nic dziwnego, że dorasta ze zaniżoną samooceną, która przejawia się w różnego rodzaju problemach psychologicznych, emocjonalnych i społecznych.
2. Próbowano zmusić cię do osiągniecia nierealnych standardów i fałszywie obwiniano
Dorośli często stawiają swoim dzieciom poprzeczki, które osiągnąć jest bardzo trudno. Przykładem tego jest napięty program dnia, wypełniony szkołą, dodatkową nauką języków, zajęciami pozalekcyjnymi, które nie mają nic wspólnego z przyjemnością. Jeśli dziecko nie osiąga takich wyników, jakich się spodziewamy, sprawiamy, by poczuło się odrzucone i niewystarczająco dobre. Podobne przykłady można znaleźć w życiu rodzinnym dziecka, kiedy to rodzice oczekują od niego wypełnienia określonej roli, którą świadomie lub nieświadomie mu przypisali. Bywa, że dzieci są zmuszane do przestrzegania bezsensownych lub nawet sprzecznych zasad, do wzięcia odpowiedzialności za rzeczy, za które nie są odpowiedzialne. Takie zachowanie prowadzi do rozwoju przewlekłego poczucia winy i wstydu, które będzie się „ciągnęło” za dzieckiem w dorosłym życiu.
