Dorośli często boją się sięgać po tematy trudne. Niejednokrotnie jako rodzice czy nauczyciele decydujemy się na wymagające rozmowy dopiero po raniących wydarzeniach. Zapominamy, że jeśli dziecko ma być bezpieczne, musi być świadome – znać swoje granice, wiedzieć, gdzie szukać pomocy w razie problemów, oraz rozumieć, że nie jest odpowiedzialne za innych: ani za koleżanki, ani za dorosłych, a zwłaszcza za „ratowanie” własnych rodziców w kryzysie, na przykład gdy w domu pojawia się uzależnienie.
W takiej sytuacji pomocne mogą być książki, których bohaterowie zmagają się z podobnymi problemami, poruszające tematy związane ze zdrowiem psychicznym, seksualnością czy inne uznawane za tabu. Dzięki takim książkom dziecko ma szansę zrozumieć, że można sięgnąć po pomoc lub wykazać się bardziej empatyczną postawą względem cierpiących czy krzywdzonych rówieśników.
Właśnie ze względu na kształtowanie empatycznej postawy społecznej tytuły o takiej tematyce warto czytać nie tylko z dziećmi, których problem bezpośrednio dotyczy, ale również z innymi, które mogą stać się świadkami czyjejś krzywdy lub dowiedzieć o niej od kolegów i koleżanek. W ten sposób kształtujemy w dzieciach lub nastolatkach postawy silnie altruistyczne, dające w przyszłości szansę na wyraźną reakcję w razie pojawienia się krzywdy własnej czy innych.
Butelka taty i problem, który rośnie niepostrzeżenie
Problemy związane z uzależnieniem rodzica od alkoholu (a także ze wszystkimi innymi uzależnieniami, także behawioralnymi), mimo swojej powszechności, wciąż wywołują w nas wiele trudnych emocji, takich jak wstyd i bezsilność, które skłaniają do izolacji. Zupełnie niepotrzebnie, wszak w naszej kulturze alkohol i związane z nim cierpienie są czymś powszechnym. Błędem jednak wydaje się przemilczenie tematu, zwłaszcza wobec dzieci, które – niejako wciągnięte w nałóg rodzica – często nie mają dostępu do innej perspektywy, a ich świat jest szary i pozbawiony nadziei.
Butelka taty to metaforyczna opowieść o zmaganiu się z chorobą, jaką jest uzależnienie od alkoholu, powszechnie obecną w przeszłości lub teraźniejszości niejednej polskiej rodziny, a tak często pomijaną w otwartej społecznej dyskusji. Książka pokazuje, jak trudno zatrzymać proces rozwijania się nałogu, zwłaszcza gdy ktoś znajduje się w kryzysie. Tekst został napisany w taki sposób, by nikogo nie oceniać, a za to wyraźnie pokazać procesy zachodzące w poszczególnych członkach rodziny. Co ważne, książka nie jest jedynie opisem cierpienia, lecz swego rodzaju drogowskazem pokazującym w nienachalny sposób wyjście z „butelki”. Opisuje drogę opartą na świadomej pracy terapeutycznej osoby uzależnionej. Drogę, którą da się przejść, choć wymaga ona odwagi i wysiłku.
Opowieść zaczyna się dość niewinne. W domu pośród rozsypanych klocków mały Wojtek dostrzega butelkę. Z pozoru zwyczajny przedmiot, jednak jego zapach od początku nie podoba się chłopcu. Za to tata coraz dłużej i intensywniej przygląda się butelce. Aż pewnego dnia ta zaczyna rosnąć…
Dane wydawnicze:
- Butelka taty
- Wiek:8+
- Tekst: Artur Gębka
- Ilustracje: Agata Dudek
- Projekt graficzny: Acapulco Studio
- Wydawnictwo Widnokrąg
Kiedy dziecko chciałoby zniknąć
Niełatwo być nastolatkiem. Jeszcze trudniej – gdy wszyscy w szkole uważają cię za dziwaka. Jednak wszystko może się zmienić, gdy spotka się osobę, przy której można być całkowicie sobą. Dla której nie jest się niewidzialnym…
Przyjaciele na śmierć i życie to zaskakująca opowieść o samotności, wykluczeniu i myślach, które odbierają chęć do życia. Temat wyjątkowo trudny, a jednak ukazany w sposób, który nie obciąża. Książka pokazuje, że każdy człowiek może mieć problem, a wtedy najważniejsze jest, by otrzymać odpowiednią pomoc i wsparcie, bo trzymanie problemów w sobie pogarsza sytuację. Z drugiej strony – wspaniale opowiada o tym, że można zapraszać do swojego życia różnice i wspierać się wzajemnie.
Francis i Jessica przez długi czas czuli się niewidzialni i samotni, każde z innego powodu. Ich przypadkowe spotkanie na szkolnym boisku zapoczątkuje zaskakujący ciąg zdarzeń, który wywróci codzienność do góry nogami. Razem z Andi i Rolandem stworzą nierozłączną paczkę, a także podejmą się rozwiązania zagadki: jak umarła Jessica i dlaczego jej duch nadal kręci się wśród żywych?
Dane wydawnicze:
- Przyjaciele na śmierć i życie
- Wiek: 11+
- Tekst: Andrew Norriss
- Przekład: Anna Klingofer-Szostakowska
- Wydawnictwo Widnokrąg
Marzenia, które stają się więzieniem
Książka Mike porusza wiele ważnych i aktualnych tematów, w tym trudny temat zaburzeń psychicznych, relacji, presji otoczenia i tej, którą sami na siebie wywieramy. To książka, która pokazuje, jak ważne jest poznanie i słuchanie siebie. Inspirująca również dla rodziców.
Floyd ma siedemnaście lat i jest wschodzącą gwiazdą tenisa. Być może jest tak dobry, że pewnego dnia mógłby wygrać Wimbledon. Gdyby chciał. Od dziecka się do tego przygotowywał, a marzenie o mistrzostwie dzielił z rodzicami, trenerami i całą rzeszą innych osób. Dopóki nie pojawił się Mike.
Mike jest… inny. Przychodzi nagle i bez zapowiedzi znika, często milczy lub mówi niezrozumiałe rzeczy i wszystko wskazuje na to, że Floyd jako jedyny może go zobaczyć. To jest denerwujące, zwłaszcza gdy w czasie meczu pojawia się na boisku i przeszkadza. Okazuje się, że Mike ma powód, by pojawiać się w życiu Floyda. Odkrycie przyczyny jest prawdopodobnie najważniejszą sprawą w życiu bohatera.
Dane wydawnicze:
- Mike
- Wiek: 12+
- Tekst: Andrew Norriss
- Przekład: Anna Klingofer-Szostakowska
- Wydawnictwo Widnokrąg
Empatii można się nauczyć
Nieprawdopodobna historia Wolfganga pozwala spojrzeć na świat oczami osoby w spektrum autyzmu. To opowieść o stracie, marzeniach i potrzebach niezwyczajnego dziecka. Cenny głos w dyskusji dotyczącej neuroróżnorodności oraz świetny punkt wyjścia do dyskusji z dziećmi na ten temat.
Wolfgang lubi spisywać listy rzeczy niemożliwych, wie, jak dolecieć na Jowisza, a jego życiem rządzą logika i… muzyka. Tę ceni ponad wszystko. Po nagłej śmierci matki jedenastoletni Wolfgang musi zamieszkać z ojcem, którego zupełnie nie zna. Postanawia uciec, by rozpocząć naukę w najlepszej akademii muzycznej na świecie, w końcu jest geniuszem – ma iloraz inteligencji 152 i wybitne zdolności muzyczne. Ale nie jest łatwo uciec niepostrzeżenie w kostiumie astronauty i hełmie na głowie…
Dane wydawnicze:
- Wolfgang (niezwyczajny)
- Wiek: 13+
- Tekst: Laia Aguilar
- Przekład: Karolina Jaszecka
- Wydawnictwo Widnokrąg
***
Autorem artykułu jest Artur Gębka, psycholog, terapeuta poznawczo-behawioralny i autor książki dla dzieci Butelka taty, która porusza temat uzależnienia od alkoholu i wpływu, jaki ma ono na życie wszystkich członków rodziny.
Opisy pozostałych książek: www.wydawnictwo-widnokrag.pl
Książki zostały wydane w ramach projektu „Książki do zadań specjalnych”.
