Coraz częściej używamy słowa „narcyz” opisując różnych ludzi, od byłego partnera, po polityków. Ale czy naprawdę wiemy, czym jest narcyz, a co za tym idzie, kogo możemy w ten sposób określić?
Wyjaśnijmy kilka faktów.
Narcyzm jest cechą osobowości, która koncentruje się na samym sobie. Istnieje jej szerokie spektrum
Tak jak różnimy się spontanicznością, niezależnością, poczuciem szczęścia, tak ludzie mogą się różnić się pod względem narcystyczności, która oznacza, że są samolubni, pochłonięci sobą lub mają obsesję na punkcie samych siebie.
Musimy jednak pamiętać, że zdrowa samoocena i duma ze swoich osiągnięć to dobra cecha i nie mówimy tu o przesadnym poczuciu własnej wartości, wielkości i braku empatii wobec innych.
Faktem jest, że ludzie nie cierpiący na żadne zaburzenia, nadal mogą mieć tendencje narcystyczne, które mogą się ujawnić w sytuacjach stresowych, emocjonalnie trudnych.
Narcystyczne zaburzenie osobowości obraca się wokół przedłużonego, zawyżonego poczucia własnej wartości, braku empatii wobec innych i powiązanych objawów
Narcyzm wymienia się jako zaburzenie osobowości, które we wczesnej dorosłości wykazuje co najmniej pięć z następujących objawów:
- przytłaczające poczucie własnej wartości
- obsesja na punkcie fantazjowania o tym, jak jest się niesamowicie skutecznym, potężnym, inteligentnym, atrakcyjnym lub kochanym
- przekonanie, że jest się bardziej wyjątkowym niż inni
- potrzeba nadmiernego podziwu
- silne poczucie specjalnego traktowania i praw
- nawyk ciągłego wykorzystywania innych ludzi
- brak empatii wobec innych
- zazdroszczenie innym
- wyniosła postawa
Eksperci uważają, że charakterystyczna, zbyt duża samoocena narcyza jest zakorzeniona w niskim poczuciu własnej wartości
Przesadna pewność siebie wydaje się być sposobem na rekompensatę słabej własnej samooceny, dlatego osobowości narcystyczne ciężko radzą sobie z krytyką, ponieważ są bardzo krytyczni wobec samych siebie.
Wydaje się, że cechy narcystyczne częściej występują u mężczyzn niż u kobiet
Podczas zajmowaniem się tematem narcyzmu przeanalizowano 31 lat badań, które objęły niemal pół miliona osób. Autorzy stwierdzili, że mężczyźni częściej wykazują cechy narcystyczne, zwłaszcza te dotyczące potrzeby władzy i silnego poczucia specjalnego traktowania i wyjątkowych praw. Eksperci podkreślają, że różnice osobowości mogą być zakorzenione kulturowo. Choćby stereotypowe oczekiwania społeczne, że mężczyźni są bardziej naturalnymi przywódcami, więc mogą być bardziej skłonni do poszukania władzy.
Diagnoza dotycząca zaburzeń narcystycznych może być trudna do postawienia, ponieważ nie ma opracowanych testów
Eksperci podają, że choć pewne cechy narcystycznych zaburzeń można dostrzec w okresie dojrzewania, to jednak z postawieniem diagnozy należy poczekać na dorosłość. Pozwala to upewnić się, czy występujące objawy nie są jedynie przejawem dojrzewania.
Terapia może pomóc osobowości narcystycznej, ale tylko wtedy, gdy jest gotowa podjąć pracę
Narcyzm jest jednym z najtrudniejszych do leczenia stanów psychicznych, prawdopodobnie dlatego, że naukowcy nie do końca rozumieją, które części mózgu lub zaburzenia równowagi chemicznej mogą się przyczynić do tych zaburzeń. Dlatego właśnie leczenie narcyzm opiera się na terapii. Problem polega jednak na tym, że osobowości narcystyczne nie chcą przyznać się do tego, że coś się z nimi dzieje. Poza tym, jeśli uważasz się za „pół-boga”, który zasługuje na specjalne traktowanie i jesteś ponad wszystkimi, to dlaczego masz szukać leczenia, skoro to problem wszystkich innych?
Nie można jednak tracić nadziei na przykład wybrać się na wspólną terapię mówiąc, że jest to wam potrzebne, ponieważ wasz związek wszedł w fazę kryzysu. O sukcesie terapii można mówić, gdy taka osoba zrozumie, że ma mocne i słabe strony i będzie w stanie prowadzić bardziej zrównoważone życie.
