Włoszczyzna jest znana każdemu. Ten składnik większości zup i wielu innych dań, choć nazwa tego nie sugeruje, to podstawa polskiej kuchni. Dodanie jej do potrawy nie tylko nadaje jej walory smakowe, ale wpływa także na korzyść zdrowia. Warto wiedzieć, co to jest włoszczyzna, jakie warzywa wchodzą w jej skład, oraz dlaczego w zdrowej kuchni warto po nią sięgać jak najczęściej.
Włoszczyznę kojarzymy przede wszystkim z sylwetką królowej Bony, osławionej Włoszki, która zasiadała w XVI wieku na polskim tronie. Legenda głosi, że to właśnie jej zawdzięczamy włoszczyznę uprawianą nad Wisłą, choć tak naprawdę wraz z orszakiem przyszłej królowej przywędrowały jedynie por i seler.
Fot. iStock/Włoszczyzna
Co to jest włoszczyzna?
Włoszczyzna to warzywa, które stanowią podstawę rosołu i wielu innych zup i dań. Są one wręcz niezastąpione, dostępne zarówno na lokalnych straganach, jak i w hipermarketach. Zaliczamy do niej warzywa takie jak marchew, seler, por, a także włoską kapustę. Każde z tych warzyw zawiera cenne dla zdrowia substancje.
Pietruszka
Korzeń pietruszki dostarcza witaminę A, witaminę C, B, B6, B9,K, PP i E. Nie brakuje w nim żelaza, potasu, fosforu, wapnia, magnezu, cynku, sodu i manganu. Zawiera również flawonoidy oraz kumaryny, a także lecznicze olejki eteryczne. Z kolei natka pietruszki zawiera chlorofil, witaminę C i A, oraz żelazo niehemowe. Pietruszka ułatwia usunięcie z organizmu obrzęków dzięki właściwościom moczopędnym.
Seler
Seler korzeniowy jest źródłem witaminy C, witamin z grupy B, witaminy PP, A i E. Zawiera także flawonoidy i furanokumaryny o właściwościach antyoksydacyjnych, oraz psoralen działający przeciwnowotworowo. Olejki eteryczne obecne w selerze dobrze wpływają na trawienie.
Por
Zawiera on witaminy A, C, witaminy z grupy B, oraz mikroelementy takie jak: wapń, potas, fosfor. Podobnie jak cebula i czosnek, por dostarcza allicynę, która pomaga w zwalczaniu infekcji, obniża poziom złego cholesterolu oraz obniża ciśnienie tętnicze krwi.
Marchew
Marchewka była uprawiana w Polsce na długo przed pojawieniem się królowej Bony. Jest ona bardzo wartościowa dla zdrowego wzroku oraz skóry. Zawiera witaminę A i beta-karoten, witaminy C, E, H, K, PP, a także witaminy B1 i B2, B6. Znajdziemy w niej luteinę, zeaksantynę i likopen, będące silnymi przeciwutleniaczami. Marchew dostarcza również mikroelementy takie jak: wapń, żelazo, magnez, sód, potas, cynk.
Fot. iStock/Włoszczyzna
Włoszczyzna — jak wybrać dobre warzywa?
Włoszczyzna, podobnie jak inne warzywa, owoce, czy zioła, powinna być świeża, bez uszkodzeń. Skórka nie powinna mieć podejrzanych plam ani obić. Kupując włoszczyznę luzem, wybieraj tę jędrną, o ładnym kolorze. To zadanie jest trudniejsze, jeśli warzywa są zapakowane w pojemnik — w środku trudno zauważyć pierwsze objawy nadpsucia. Należy także pamiętać o tym, że nie zawsze najbardziej okazała marchew jest najlepsza. Taka może być efektem hojnego podsypywania nawozem w trakcie wzrostu. Ekologiczne warzywa często nie wyglądają aż tak ładnie i duże, a są lepsze dla zdrowia. Nie warto kupować w większych ilościach, jeśli włoszczyzna nie zostanie zużyta w najbliższym czasie, lub przeznaczona do suszenia bądź mrożenia.
Włoszczyzna suszona — jak zrobić ją w domu?
Suszenie to jeden ze sposobów na dłuższe przechowywanie żywności. Pozwala ono na zachowane części wartościowych dla zdrowia substancji. Włoszczyzna suszona jest prosta w przygotowaniu, i warto się na nią skusić, szczególnie w przypadku dostępu do warzyw z własnego ogródka, lub ekologicznych, pochodzących ze sprawdzonej uprawy.
Fot. iStock/Włoszczyzna suszona
Włoszczyzna suszona — przepis
Składniki:
- marchew
- korzeń pietruszki
- por
- korzeń selera
Przygotowanie:
- Warzywa (w dowolnej ilości i proporcji) umyj i obierz. Pokrój je na bardzo cienkie paseczki (najlepiej obieraczką do warzyw).
- Ułóż na blasze piekarnika wyłożonej papierem do pieczenia w suszarce do warzyw rozdzielając je od siebie. Pamiętaj, że por suszy się najszybciej, po ok. 3 godzinach, twarde warzywa po 4-5. Włoszczyzna powinna być suszona w temp. 60-70°C, przy lekko uchylonych drzwiczkach piekarnika.
- Suchą włoszczyznę można stosować w kawałkach lub zblendować ją miał. Gotowy susz przechowuj przez kilka miesięcy w szczelnie zamkniętym słoiku, w szafce.
Włoszczyzna mrożona
Mrożenie to jeden z najlepszych sposobów na przechowywanie żywności. Pozwala na zachowanie większości witamin, nie zmienia znacząco smaku ani wyglądu warzyw. Włoszczyzna mrożona to wygodny sposób na to, by zawsze pod ręką mieć gotowy zapas włoszczyzny do obiadu.
Fot. iStock/Włoszczyzna mrożona
Składniki:
- marchew
- korzeń pietruszki
- por
- korzeń selera
Przygotowanie:
Warzywa (w dowolnej ilości i proporcji) umyj i obierz. Pokrój je na mniejsze kawałki, plasterki lub w kostkę — tak jak potrzebujesz. Przygotowane warzywa ułóż na tacce i zamrażaj partiami. Następnie przełóż je do woreczków. Możesz także od razu przygotować pojedyncze porcje, np. z myślą o rosole i od razu zapakować je do osobnych woreczków i zamrozić. Do porcji przeznaczonych na rosół możesz dodać od razu gałązki lubczyku i natkę pietruszki oraz selera. Koniecznie zapisz sobie datę zamrożenia. Mrożona włoszczyzna nadaje się do przechowywania w zamrażalniku przez 6 miesięcy.
