Z niepłodnością boryka się coraz więcej osób. Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zmaga się z nią od 15 do 20 proc. par w wieku rozrodczym. Czym jest niepłodność pierwotna i jak można ją leczyć?
Czym jest niepłodność pierwotna?
O niepłodności mówimy wówczas, gdy partnerom mimo prowadzenia regularnego współżycia seksualnego, bez stosowania środków antykoncepcyjnych i innego zabezpieczenia, przez okres minimum 12 miesięcy nie udaje się zajść w ciążę. Niepłodność pierwotna oznacza, że kobieta nigdy nie była w ciąży, nie poroniła ani nie urodziła martwego dziecka. W przypadku, gdy kobiecie udało się zajść w ciążę i urodziła dziecko, ale ma problem z kolejnym zajściem w ciążę mówimy o niepłodności wtórnej.
Przyczyny niepłodności pierwotnej
Niepłodność dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Zdarza się, że problem leży po obydwu stronach. Do najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet należą:
- Zaburzenia hormonalne
- Wady po stronie macicy np. macica jedno lub dwurożna, zrosty, mięśniaki
- Nieprawidłowości w obrębie szyjki macicy np. wady wrodzone
- Zaburzenia jajeczkowania
- Problemy z owulacją
- Endometrioza
- Wady śluzu szyjkowego
- Przedwczesne wygaśnięcie czynności jajników
- Inne choroby np. cukrzyca
Przyczyny niepłodności u mężczyzn:
- Zaburzenia pracy jąder
- Niedrożność najądrza
- Żylaki powrózka nasiennego
- Zła morfologia plemników
- Zbyt mała ruchliwość plemników
- Zbyt mała liczba plemników
- Problemy z ejakulacją
- Infekcje dróg moczowo-płciowych
Zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn niepłodność może być spowodowana czynnikami środowiskowymi. Prowadzenie niezdrowego stylu życia, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość czy niedowaga przyczyniają się do problemów z zajściem w ciążę. Istotną rolę odgrywa również przewlekły stres i zaawansowany wiek kobiety.
Zobacz również: Inseminacja – kiedy warto z niej skorzystać? Czy naprawdę zwiększa szansę zajścia w ciążę?
Niepłodność pierwotna – badania
Diagnostyka niepłodności pierwotnej jest niezwykle istotna. Bardzo ważne, by szczegółowym badaniom poddała się zarówno kobieta jak i mężczyzna. Pierwszym etapem procesu jest wywiad lekarski i badanie fizykalne. W następnej kolejności lekarz zaleci przeprowadzenie badań. Do najważniejszych, które należy wykonać u kobiet należą:
- Badanie rentgenowskie macicy i jajowodów, dzięki któremu można wykryć nieprawidłowości w obrębie narządów rodnych kobiety.
- Laparoskopia umożliwia ocenę drożności jajowodów. Pomaga w wykryciu endometriozy czy zrostów.
- Badania hormonalne
- Badanie USG
- Badanie przesiewowe
Do najważniejszych badań, które powinien wykonać mężczyzna należą:
- Spermiogram – badanie spermy w warunkach laboratoryjnych
- Morfologia plemników
- Sprawdzenie liczby i ruchliwości plemników
- Sprawdzenie poziomu testosteronu u mężczyzn
Jak wygląda leczenie niepłodności pierwotnej?
Leczenie niepłodności pierwotnej to skomplikowany i długotrwały proces. Uzależnione jest głównie od wyników badań diagnostycznych. Do głównych sposobów leczenia niepłodności należą:
- Farmakoterapia – zastosowanie odpowiednich leków często okazuje się pomocne. U kobiet ich głównym zadaniem jest stymulacja jajeczkowania, a u mężczyzn poprawa parametrów nasienia.
- Leczenie operacyjne – umożliwia wycięcie zrostów, mięśniaków lub udrożnienie jajowodów. Z kolei u mężczyzn pomaga w usunięciu żylaków powrózków nasiennych.
- Inseminacja domaciczna – polega na podaniu nasienia partnera bezpośrednio do macicy kobiety.
- Zapłodnienie pozaustrojowe – zapłodnienie pobranych od kobiety komórek jajowych w warunkach laboratoryjnych i wprowadzenie zarodka bezpośrednio do jamy macicy.
Niepłodność idiopatyczna – czym jest?
W przypadku brak rozpoznawalnej przyczyny niemożności i trudności zajścia w ciążę mówimy o niepłodności idiopatycznej. Często zdarza się tak, że prawidłowe wyniki badań kobiety i odpowiednie parametry nasienia u mężczyzny nie wskazują na występowanie żadnego problemu, a mimo to para ma problem z poczęciem dziecka. Niepłodność idiopatyczna, nazywana także niepłodnością niewyjaśnioną, dotyka około 20-30 proc. par bezowocnie starających się o potomstwo.
