Praca opiekunek i opiekunów osób starszych nie należy do łatwych, nie jest też zawodem, który w sposób klarowny poddaje się klasyfikacjom. Nieraz trudno w kilku czy kilkunastu punktach wyliczyć, na czym ta praca polega i jakie obowiązki spoczywają na opiekunce. Warto jednak pamiętać, że praca nie powinna być karą, a bycie podopiecznym nie powinno rodzić poczucia dyskomfortu. Dlatego przedstawiamy pięć zasad, dzięki którym obie strony tego stosunku pracy poczują się lepiej.
Wybierz odpowiednie zlecenie w niemieckiej opiece
Pierwszym i podstawowym czynnikiem, który wpłynie zarówno na komfort pracy opiekunki, jak i na zadowolenie podopiecznego (oraz jego najbliższych) jest wybranie właściwego miejsca pracy. Swoją rolę odgrywają tutaj wszystkie strony – opiekun, osoby poszukujące kogoś do opieki, podopieczny oraz firma opiekuńcze czy agencja pracy.
Na tej ostatniej spoczywa ważny obowiązek poznania sytuacji na miejscu, stanu zdrowia podopiecznego, oczekiwań rodziny, zakresu obowiązków, charakteru podopiecznego i wielu innych pomniejszych kwestii. Przy nowych klientach, niebagatelną rolę na tym etapie odgrywają także najbliżsi przyszłego podopiecznego. Powinni oni bez koloryzowania i możliwie obiektywnie opisać sytuację na miejscu i swoje oczekiwania, co niestety nie zawsze się dzieje. Trochę łatwiej jest wtedy, kiedy firma opiekuńcza prowadzi już dane zlecenie przez jakiś czas. Wówczas poza informacjami własnymi oraz od rodziny dysponuje ona wiedzą pozyskaną od poprzednich opiekunek, czyli zdecydowanie bardziej obiektywną i pogłębioną.
Opiekunka poszukująca nowego zlecenia powinna przede wszystkim rzetelnie ocenić swoje umiejętności, a także obiektywnie podchodzić do cech własnego charakteru i zgłaszając się do agencji pracy wskazać, jaka sztela będzie dla niej odpowiednia. Po pierwsze, konieczne jest określenie poziomu znajomości języka niemieckiego, która zresztą zwykle sprawdzana jest przez pracodawcę. Kiedy wiemy, co tak naprawdę potrafimy, łatwiej będzie nam wybrać zlecenie, które nie wywoła u nas dodatkowego stresu związanego z niemożnością komunikowania się z seniorem lub jego bliskimi. Po drugie, ocenie podlegać powinny umiejętności opiekuńcze. Osoby początkujące nie powinny od razu podejmować się pracy u osoby starszej leżącej lub z zaawansowaną demencją. Zdobywajmy doświadczenie krok po kroku i nie myślmy przez chwilę wyłącznie o zarobkach. Choć zwykle na trudniejszych zleceniach są one wyższe, prawdopodobnie nie będą warte trudu „skoku na głęboką wodę”, czyli konieczności błyskawicznego zapoznania się z zasadami opieki nad mocno schorowaną osobą. Po trzecie, weźmy pod uwagę nasz charakter, indywidualne preferencje, to czego nie lubimy i co sprawia nam przyjemność. Takich drobiazgów może być bez liku. Opiekunki, które lubią spokój, mogą wybierać zlecenia na wsi lub w mniejszych miasteczkach. Osoby, które nie lubią wtrącania się w obowiązki, niech raczej szukają pracy w miejscach, w których podopieczny mieszka sam. Seniorami z trudnym charakterem nie powinien opiekować się ktoś bardzo wrażliwy, a osobami palącymi jednego papierosa za drugim, opiekunowie uczuleni na dym tytoniowy.
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o roli podopiecznego w wyborze odpowiedniego zlecenia. Pozornie jest ona najmniejsza, ale de facto ma duże znaczenie. W zasadzie bez względu na stan zdrowia podopieczny także ma swoje preferencje co do charakteru opiekunki czy jej umiejętności. Ważne żeby były one brane pod uwagę. Przykładowo, jeśli starsza pani uwielbia pogaduszki o wszystkim i niczym, powinna zaznaczyć, że przypadnie jej do gustu towarzyska opiekunka. Jeśli senior wyjątkowo ceni dobrą kuchnię, przyjazd opiekunki z talentem kulinarnym na pewno od razu poprawi relacje na miejscu. W opisywanym zakresie ważne jest także nastawianie podopiecznego. Osoba starsza, która ostro sprzeciwia się obecności w domu obcej osoby będzie trudnym partnerem do pracy, na pewno trudniejszym, niż ktoś, kto docenia pomoc i wsparcia opiekunki. Nad „opornym” podopiecznym warto pracować. To znów rola rodziny, która ma niebagatelny wpływ na przekonanie seniorki czy seniora do sięgnięcia po pomoc opiekunki domowej.
Wybieraj spośród ogłoszeń, które zawierają szczegółowy opis docelowego miejsca pracy. Zobacz aktualne oferty pracy w niemieckiej opiece i sprawdź, ile możesz zarobić – https://carework.pl/oferty-pracy
Zapoznaj się ze stanem zdrowia podopiecznego i jego potrzebami
Kiedy wybierzemy już odpowiednie zlecenie, spakujemy walizki i dotrzemy na miejsce, poświęćmy chwilę na dokładne zapoznanie się z sytuacją na miejscu. Zwróćmy uwagę na następujące kwestie:
- dieta i nawyki żywieniowe, w tym godziny posiłków;
- harmonogram dnia i tygodnia, na przykład w zakresie higieny;
- ulubione zajęcia, w tym spacery lub inne formy aktywności fizycznej.
Przygotowywanie i podawanie posiłków są ważną częścią obowiązków opiekunów osób starszych w Niemczech. Wiedza na temat tego, co senior chce, a przede wszystkim tego, co może jeść jest niezwykle ważna i znacznie ułatwi nam pracę. W tym kontekście pierwszorzędne znaczenie mają ewentualne alergie żywieniowe oraz dieta przepisana przez lekarza. Jest to na tyle istotne, że powinniśmy poznać zasady odżywiania się danej osoby już przed wyjazdem, ale bywa, że sprawa gdzieś umyka w natłoku innych kwestii. Nawet jeśli podopieczny nie ma specjalnej diety, na pewno są takie produkty czy potrawy, które lubi jeść i takie, na które jego układ trawienny nie najlepiej reaguje. Warto dobrze się z nimi zapoznać, a także z tym, jakie zwyczajowe pory posiłków senior preferuje. Taka wiedza na pewno ułatwi nam pracę i jeszcze jedno – przez żołądek do serca. Postawienie na stole ulubionej potrawy podopiecznego na pewno doskonale wpłynie na pozytywne pierwsze wrażenie i dalsze dobre relacje.
Kolejną kwestią, z którą warto zapoznać się po przyjeździe na miejsce pracy jest harmonogram dnia i tygodnia. Dotyczy on nie tylko godzin posiłków, ale także wielu innych planowych wydarzeń. Wymienić można przykładowo:
- jeśli senior korzysta ze wsparcia służb medycznych – dni tygodni i godziny ich wizyt, a także zakres realizowanych zadań;
- czy i kiedy podopieczny korzysta z innych usług, na przykład fizjoterapii lub pedikiurzystki;
- w jakich godzinach wstaje, kiedy powinien się kłaść spać, czy ma standardowe godziny drzemek;
- jeśli podopieczny wychodzi z domu – czy spacery są stałym punktem harmonogramu dnia;
- w zakresie codziennej oraz gruntownej higieny, kiedy jest wykonywana.
Do takiego harmonogramu czasem trzeba, czasem warto się dostosować. O nie wprowadzaniu swoich porządków piszemy jeszcze poniżej, w tym miejscu podkreślmy tylko, że ewentualne – wyłącznie pozytywne – zmiany planu dnia lub tygodnia wprowadzać można wyłącznie stopniowo i za obopólną zgodą. W końcu podopieczny to nie dziecko, któremu można wydawać polecenia lub narzucać nasz punkt widzenia.
Bardzo ważną, choć niestety często niesłusznie marginalizowaną częścią pracy w opiece jest dotrzymywanie podopiecznemu towarzystwa oraz wspieranie go w realizacji własnych hobby lub zainteresowań. Zakres zadań związanych z tym obowiązkiem jest bardzo różny i zależy od charakteru każdego podopiecznego. Czasem senior będzie samotnikiem, który lubi oglądać telewizję lub czytać książki i nasza obecność przy nim nie będzie mile widziana, innych razem możemy mieć go czynienia z kimś, kto uwielbia wspólną grę w kraty lub gry planszowe oraz miłe rozmowy na tarasie. Zawsze jednak powinniśmy poznać te zwyczaje i dostosować się do potrzeb osoby starszej.
Stawiaj granice i dbaj o siebie
Skoro poprzedni akapit zakończyliśmy wezwaniem do dostosowywania się do cudzych potrzeb, najwyższa pora wspomnieć o zwracaniu uwagi także na siebie. Większość opiekunek i opiekunów osób starszych w Niemczech to osoby o wysokim poziomie empatii. Takie, które potrzeby drugiej osoby przedkładają ponad swoje. Niestety jest to błąd. Troska o podopiecznego jest podstawowym obowiązkiem każdej opiekunki, ale nie można przy tym zapominać o sobie. Opiekowanie się kimś starszym i schorowanym jest trudne psychicznie, może być także wymagające fizycznie. Pamiętajmy się o dwóch rzeczach – stawianiu granic oraz odpoczynku. Jeśli podopieczny wymaga od nas pracy nie wchodzącej w nasz zakres obowiązków (np. sprzątania nie dotykanej przez lata piwnicy lub pielenia ogródka) musimy umieć grzecznie i stanowczo odmówić. Jeśli rodzina nie widzi problemu w dźwiganiu puszystej seniorki bez jakichkolwiek urządzeń wspomagających transfer, z troski o własne zdrowie fizyczne musimy odmówić. W czasie wolnym zadbajmy o swój relaks, oderwania się od obowiązków na miejscu, przebywaniu na świeżym powietrzu, podtrzymywaniu kontaktu z bliskimi w Polsce. Współczesne technologie komunikacyjne znacznie to ułatwiają, a rozmowa z kimś bliskim pozwoli z dystansem spojrzeć na codzienne wyzwania opiekuńcze.
Wreszcie pamiętajmy, że większość opiekunów osób starszych w Niemczech to osoby zatrudnione przez agencje pracy lub firmy opiekuńcze. Oznacza to, że gdzieś w Polsce pracuje osoba odpowiedzialna za koordynację opieki i udzielanie opiekunom wsparcia. Jeśli na miejscu jest coś nie tak, nie obawiajmy się tego zgłaszać. W Internecie jest mnóstwo wpisów rozgoryczonych opiekunów, którzy doświadczyli na szteli wielu przykrych sytuacji. Idziemy o zakład, że większość z nich nie próbowała nawet interweniować u swojego pracodawcy. Jeśli tak, skąd miał on wiedzieć, że coś jest nie tak? Skoro oferujemy pomoc innym, prośmy o nią także dla siebie. To żaden wstyd.
Nie wprowadzaj własnych porządków
O zasadzie nie wprowadzania własnych porządków w domu podopiecznego wspominaliśmy już wcześniej, teraz pora to rozwinąć. Każda opiekunka powinna pamiętać, że w domu osoby starszej jest nie tylko pracownikiem, ale także gościem. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że podopieczny ma swoje zwyczaje i nawyki, nieraz niezmieniane od wielu lat. Jest do nich przywiązany, są dla niego ważne. Jeśli nagle pojawia się ktoś obcy i próbuje wszystko zmieniać, na pewno nie wpłynie to na budowanie pozytywnej relacji. Nawet jeśli jakieś przyzwyczajenie wydaje się nam bez sensu, nawet jeśli autentycznie wiemy lepiej, schowajmy swoje dobre rady.
Wyjątek od tej zasady jest jeden – możemy podejmować próby zmiany tych nawyków, które dla podopiecznego są ewidentnie szkodliwe. Jeśli na przykład osoba mobilna nie chce wychodzić z domu na spacer albo w ogóle wstawać z kanapy, możemy próbować wpłynąć na zmianę tego nastawienia. Jeśli senior je tylko gotowe, wysoko przetworzone posiłki, warto podjąć wysiłki przemycenia do diety świeżych warzyw lub owoców. Pamiętajmy jednak o takcie i umiarze. Wprowadzajmy pozytywne zmiany powoli, stopniowo i nie na siłę.
Współpracuj z rodziną
Większość podopiecznych ma kogoś bliskiego, najczęściej oczywiście dorosłe dzieci. Czasem te osoby mieszkają dalej, czasem bliżej. Zawsze jednak należy z nimi współpracować. Jest część opiekunek, która bardzo nie lubi zleceń z rodziną mieszkającą niedaleko i często wpadającą w odwiedziny. Można to zrozumieć. Pamiętajmy jednak, że zaangażowana w opiekę osoba bliska może być dla nas niezwykłym wsparciem. A kiedy osobiste zaangażowanie jest małe, nie oznacza to, że bliscy nie maja prawa do informacji o stanie zdrowia osoby starszej. Dobrze informować ich na bieżąco o ważnych kwestiach, nie zapominając przy tym o choćby samopoczuciu mamy lub taty.
Praca w opiece ma to do siebie, że jest pracą z ludźmi. Samo to powoduje, że pojawić mogą się w niej konflikty międzyludzkie. Sprawy nie ułatwia tutaj bariera językowa. Warto od początku unikać konfliktów i próbować rozwiązywać je w zarodku. Wtedy wszystkim będzie żyć się lepiej.
Zasada naczelna
Po przytoczeniu pięciu zasad pracy w opiece w Niemczech dodajemy jeszcze szóstą – pamiętaj, że Twoja praca jest ważna! Warto, żeby każda opiekunka wzięła ją sobie do serca. Choć czasem zadania się trudne lub mało przyjemne, choć bywa, że obowiązki są z pozoru zwykłe, choć nie zawsze podopieczny pała do nas sympatią – opiekunki i opiekunowie seniorów robią coś bardzo ważnego i bardzo cennego. Godnego podziwu i wdzięczności!
