Białaczka i jej objawy są często wyszukiwanym tematem. Nowotwory krwi niepokoją, ponieważ liczba zachorowań stale rośnie. Ogromne znaczenie ma świadomość, czym jest białaczka i jakie daje objawy, bo dzięki temu można w porę zauważyć nieprawidłowości. Podobnie jak w przypadku innych nowotworów, im szybciej zostaną wychwycone zmiany i postawiona diagnoza, tym większe szanse na zdrowie.
Białaczka
Białaczki są groźnymi chorobami nowotworowymi krwi, które mogą rozwinąć się zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. Na różne typy białaczek częściej chorują mężczyźni, niż kobiety.
W przebiegu białaczki nieprawidłowe białe krwinki (leukocyty) dzielą się w niekontrolowany sposób i zaburzają funkcjonowanie organizmu. Białaczka prowadzi do blokowania ich dojrzewania. Prawidłowo funkcjonujące białe krwinki, czyli mielocyty (granulocyty) i limfocyty, pełnią istotną rolę w organizmie. Mielocyty (neutrofile, bazofile, eozynofile i monocyty) obecne we krwi zabijają i trawią bakterie. Limfocyty, również obecne we krwi, a także w układzie chłonnym, produkują przeciwciała. Zmienione białe krwinki przestają pełnić przypisane im zadania, a zaczynają niszczyć zdrowe komórki i upośledzając funkcjonowanie organizmu. Gdy ich funkcjonowanie zostaje zaburzone, pojawiają się objawy choroby nowotworowej krwi, które są sygnałem do pilnej konsultacji lekarskiej.
Fot. iStock/Białaczka objawy
W zależności od przebiegu wyróżniamy białaczki:
- agresywne — wykazują nasilone objawy kliniczne, rozwijają się szybko i gwałtownie, zagrażając życiu chorego;
- przewlekłe — rozwijają się dłużej i dają niewiele objawów. Gdy choroba jest już zaawansowana, objawy stają się bardzo nasilone, a przebieg choroby staje się agresywny.
W zależności od rodzaju linii komórkowej wyróżniamy cztery główne rodzaje białaczek:
- ostrą białaczkę szpikową;
- ostrą białaczkę limfoblastyczną;
- przewlekłą białaczkę szpikową;
- przewlekłą białaczkę limfocytową.
Każdy z tych rodzajów, poza przewlekłą białaczką szpikową, ma wiele podrodzajów.
Co roku na nowotwory krwi zapada ok. 10 000 osób. Specjaliści zauważają, że zachorowań jest coraz więcej, dlatego tak ważne jest wykonywanie przynajmniej raz do roku morfologii krwi z rozmazem, która pozwala wykryć zmiany na wczesnym etapie.
Ostra białaczka szpikowa (AML) — objawy
W tym przypadku mogą pojawić się:
- częste i nawracające infekcje będące efektem obniżonej odporności organizmu;
- niedokrwistość — w wyniku spadku ilości czerwonych krwinek:
- skaza krwotoczna — w wyniku niedoboru zdrowych płytek krwi:
- bóle kości;
- nieuzasadniona gorączka i nocne poty;
- zapalenie błon śluzowych jamy ustnej;
- obniżenie apetytu;
- utrata masy ciała.
Fot. iStock/Białaczka objawy
Przewleka białaczka szpikowa (CML) — objawy
Przewlekła białaczka szpikowa przede wszystkim dotyka osoby w 5.-6. dekadzie życia, jest rzadka u dzieci. Zazwyczaj rozwija się bezobjawowo i większość pacjentów dowiaduje się o chorobie przy okazji kontrolnej morfologii. Jeśli się pojawiają, objawy przewlekłej białaczki szpikowej zależą od fazy, w jaką weszła choroba.
Faza przewlekła — mogą pojawić się bóle głowy i kończyn, przewlekłe zmęczenie. Można stwierdzić w tym czasie powiększenie śledziony związane z nagromadzeniem niedojrzałych krwinek białych, oraz chudnięcie.
Faza przyspieszona — dotychczasowe objawy stają się bardziej dokuczliwe, dochodzą do nich nocne poty oraz anemia. Anemia powoduje bladość skóry i błon śluzowych, uczucie duszności, przewlekłe zmęczenie, apatię, brak sił. Śledziona i wątroba zostają zajęte przez chorobę.
Faza blastyczna — chorzy skarżą się na częste infekcje, które trudno jest wyleczyć. Ponadto pojawiają się zaburzenia krzepliwości krwi wynikające ze zmniejszonej liczby płytek krwi.
Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) — objawy
Ten rodzaj nowotworu krwi występuje najczęściej u dzieci poniżej 6. roku życia, ale może rozwinąć się także u osób dorosłych, najczęściej w 6. dekadzie życia.
W przypadku ostrej białaczki limfoblastycznej mogą pojawić się następujące objawy:
- osłabienie, apatia, senność, przewlekłe zmęczenie;
- bóle kości i drętwienie kończyn;
- nawracające infekcje, trudne do leczenia — spowodowane niedoborem prawidłowych białych krwinek;
- tendencja do powstawania siniaków i wybroczyn;
- obfite krwotoki z błon śluzowych, dziąseł i nosa.
Fot. iStock/Białaczka objawy
Przewlekła białaczka limfocytowa (CLL) — objawy
Zazwyczaj choroba pojawia się u osób w wieku powyżej 55. roku życia, i charakteryzuje się wolniejszym rozwojem w porównaniu do innych białaczek. Bardzo często objawy towarzyszące przewlekłej białaczce limfocytowej są praktycznie niezauważalne, a nawet choroba może mieć przebieg utajony. Jeśli pojawiają się konkretne objawy, należy do nich zaliczyć:
- niebolesne powiększenie węzłów chłonnych;
- nocne poty;
- znaczną utratę masy ciała;
- obniżenie odporności.
Białaczka — objawy a morfologia
W przypadku ostrych białaczek zazwyczaj morfologia pozwala stwierdzić duże odchylenia od normy. Najczęściej znacznie poniżej normy jest ilość krwinek czerwonych i białych oraz płytek krwi, lub obserwuje się zwiększenie ilości białych krwinek (powyżej 100 000/µl) przy zmniejszeniu ilości czerwonych krwinek i płytek krwi. W przypadku przewlekłej białaczki szpikowej morfologia wykazuje zwiększoną ilość białych krwinek, często przy prawidłowej lub nieznacznie obniżonej liczbie krwinek czerwonych oraz przy prawidłowych, lub podwyższonych wartościach płytek krwi. W przewlekłej białaczce limfocytowej stwierdza się zwiększoną ilość limfocytów.
Zaburzenia w obrazie morfologii mogą być objawem innych chorób, dlatego poza morfologią potrzebne są także inne badania potwierdzające białaczkę. Zanim białaczka da objawy, morfologia z rozmazem może wykryć wczesne nieprawidłowości, dlatego warto ją wykonywać profilaktycznie raz do roku.
