Akronimy od dawna pomagają nam zrozumieć i nazwać to, co często wydaje się nieuchwytne. Mithun Sridharan przekonuje, że są one kluczowe dla zachowania minimalnej przewidywalności w coraz bardziej chaotycznym świecie. Z kolei, amerykański futurysta Jamais Cascio wprowadził w ostatnim czasie nowy termin – BANI, aby dosadniej odzwierciedlić rzeczywistość. Warto zastanowić się, co to oznacza dla naszego codziennego życia.
Świat VUCA a świat BANI
Sposobem skondensowanego opisu tego, co przynosi nam świat przez ostatnie 30 lat był akronim VUCA, opisujący świat jako: zmienny, niepewny, złożony i niejednoznaczny. Wymagał on od nas, w różnych rolach życiowych odpowiednich kompetencji i umiejętności, aby się dostosować. Okazało się, że multiplikacja kryzysów (społecznego, politycznego, zdrowotnego, migracyjnego itp.) oraz ich wpływ na społeczność międzynarodową, nie mieści się w tym akronimie. – podkreśla Ilona Stawczyk, Wykładowczyni MBA na Uniwersytecie WSB Merito, analityczka transakcyjna.
Amerykański futurysta Jamais Cascio już w 2020 roku stworzył akronim BANI, który bardziej dosadnie i w sposób zaktualizowany charakteryzuje obecną rzeczywistość i wskazuje na niezbędne kompetencje, dzięki którym nie jest on tak przytłaczający. Słowo BANI odnosi się do czterech kluczowych elementów: kruchości, niepokoju, nieliniowości i niezrozumiałości. Zastanówmy się, jakie umiejętności są dziś kluczowe do osiągnięcia sukcesu, w kontekście świata BANI?
B (Brittle) – kruchy
Kruchość, jako pierwszy element akronimu BANI, odnosi się do gospodarki, niestabilności energetycznej, współczesnej polityki i środowiska. Oznacza iluzję stabilności, która łatwo rozpada się pod wpływem kryzysów. To stan, w którym uszkodzenie jednego elementu może prowadzić do zaburzenia następnych. Kruchość świata BANI wynika głównie z braku skutecznych rozwiązań, co sprawia, że przyszłość wydaje się podatna na zniszczenia.
Pandemia i wojna pokazały nam, jak bardzo złamane łańcuchy dostaw, mogą wpłynąć na nasze życie. Z tego powodu, kluczowe staje się posiadanie alternatywnych planów indywidualnych i rozwijanie elastyczności, zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Jamais Cascio mieszkający w Kalifornii, gdzie występują trzęsienia ziemi, badał firmy, które przetrwały pandemię. Okazało się, że te z nich, które miały plan B, poradziły sobie ze skutkami pandemii. Plan polegał na ewentualności, że następnego dnia pracownicy nie pojawią się w miejscu pracy.
A (Anxious) – niespokojny
Niepokój, drugi element BANI, wynika z kruchości świata. Nadmiar bodźców i czynników obniża poczucie bezpieczeństwa, zwłaszcza w obliczu przytłaczającej ilości danych i informacji. Fałszywe wiadomości utrudniają selekcję faktów, co prowadzi do chaosu w planowaniu działań. W rezultacie rośnie zaniepokojenie w różnych obszarach życia, co rodzi uczucie bierności i braku aktywnego podejścia.
N (Non-linear) – nieliniowy
Współczesna rzeczywistość i przyszłość zakłócają logiczne skojarzenia przyczynowo – skutkowe. Nawet drobne decyzje mogą generować szeroką, globalną falę konsekwencji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Brak logicznego porządku i nieprzewidywalność prowokują niepokój, niezrozumienie i dysonans poznawczy.
W świecie BANI, skutki naszych działań mogą być nieproporcjonalne. Nie możemy przewidzieć, kiedy i jak nasze decyzje wpłyną na rzeczywistość, co sprawia, że konieczne staje się poszerzenie horyzontów myślowych. Odkrywanie kontekstów, zrozumienie wielu wpływających czynników oraz elastyczne podejście do zmian, stają się strategią radzenia sobie w tym nieliniowym świecie. Nasze działania mogą generować skutki z opóźnieniem, które mogą być znacznie większe lub mniejsze niż zakładaliśmy. Dlatego istotne jest poszukiwanie zależności, zatrzymywanie się, aby zrozumieć, jak różne czynniki wpłynęły na daną sytuację. W tym kontekście transparentność i jasna komunikacja jest niezbędną komunikacją ze względu na fakt, iż świat jest niezrozumiały.
I (Incomprehensible) – niezrozumiały
Ostatnia część BANI, wynika z nieliniowości, kruchości i niezdolności przewidywania konsekwencji zdarzeń. W takim świecie wiele rzeczy traci sens, a zdolność do zrozumienia pozostaje bez zmian. Trudno przecież argumentować i uzasadniać, gdy brakuje schematów i zasobów. To zjawisko prowadzi do chaosu poznawczego, utrudniając logiczne uzasadnianie wydarzeń i decyzji.
Jak przetrwać i odnieść sukces w świecie BANI?
Mimo obszernego opisu świata BANI, istnieją sposoby dostosowania się i reagowania w sposób przemyślany. – Kluczowe są inwestycje w zdobycie nowych kompetencji, umiejętności i nawyków. Brak stabilności i ciągła niepewność prowadzą do uczucia przeciążenia, dlatego walka z lękiem staje się kluczowa, a odporność psychiczna staje się cenną umiejętnością. Warto inwestować w szkolenia miękkie, aby móc skutecznie reagować na trudne sytuacje. W nowej rzeczywistości ważne
staje się zdrowie psychiczne i opieka psychologiczna. Świat BANI stawia przed nami wyzwania, ale również otwiera nowe możliwości. Świadome reagowanie na zmiany i elastyczne podejście do nowej rzeczywistości, stają się kluczowymi elementami sukcesu w świecie BANI. – dodaje Ilona Stawczyk.
Koncepcję wspierającą w świecie BANI stanowi Analiza Transakcyjna (AT), ze względu na jej zdolność do rozwijania elastycznego myślenia oraz zarządzania emocjami. Odgrywa kluczową rolę w kontekście skutecznej komunikacji, mającej ogromny wpływ na poprawę relacji interpersonalnych. AT dostarcza narzędzi, dzięki którym jesteśmy w stanie zrozumieć dynamikę interakcji międzyludzkich, co pomaga budować świadomie trwałe relacje. Ta umiejętność staje się niezwykle przydatna również w życiu zawodowym, gdzie skuteczna komunikacja jest kluczowym elementem sukcesu.
