Stopień i skala problemów dotyczących zdrowia psychicznego u nastolatków w Europie są alarmujące. UNICEF szacuje, że aż 1 na 7 dzieci na świecie w przedziale wiekowym od 10. do 19. lat zmaga się z zaburzeniami psychicznymi. Choć można je skutecznie leczyć, większość latami pozostaje bez pomocy. Coraz więcej nieletnich próbuje popełnić samobójstwo. Walczmy, wspierajmy i pomagajmy dzieciom!
Troszczenie się o zdrowie psychiczne dziecka, na każdym etapie jego rozwoju jest bardzo ważne. Trzeba o nie dbać tak samo jak o zdrowie fizyczne. Połowa zaburzeń psychicznych rozwija się u dzieci jeszcze przed 14. rokiem życia, a zły stan zdrowia psychicznego w dzieciństwie i okresie dojrzewania uniemożliwia prawidłowy rozwój i funkcjonowanie w dorosłym życiu. Niestety, niemalże w każdym kraju zdrowie psychiczne dzieci jest kwestią niedofinansowaną i nie do końca zaopiekowaną. Jedynie około 2 proc. budżetów krajowych na ochronę zdrowia przeznaczonych jest na wydatki związane ze zdrowiem psychicznym.
Dramatyczna sytuacja w Polsce
Ponad 630 tys. dzieci (ok. 9 proc.) w Polsce wymaga specjalistycznej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej. Alarmujący jest fakt, że w ostatnich latach dramatycznie wzrosła liczba prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży w naszym kraju. W 2021 roku odnotowano aż 1496 prób, co stanowi ponad 100 proc. wzrost w porównaniu z rokiem 2017. Pogłębiające się problemy dotyczące zdrowia psychicznego w połączeniu z niezwykle ciężką sytuacją systemu ochrony zdrowia są ogromnym wyzwaniem w walce o kondycję psychiczną dzieci w Polsce.
Zły stan opieki
Niestety, dostęp do specjalistycznych usług dotyczących zdrowia psychicznego jest w naszym kraju niewystarczający. Oddziały szpitalne są przepełnione i niewydolne, w przychodniach dostępnych jest zbyt mało specjalistów, a na wizytę u psychiatry dziecięcego trzeba czekać nawet kilka miesięcy. Dzieci potrzebują pomocy tu i teraz, nie kiedyś, później, za kilkanaście tygodni. Wciąż brakuje systemowych działań w zakresie profilaktyki i opieki.
Pandemia COVID-19 jeszcze bardziej uwidoczniła niedociągnięcia i luki w opiece psychiatrycznej i psychologicznej. Z raportu opublikowanego przez UNICEF jednoznacznie wynika, że ze skutkami wpływu pandemii na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży będziemy
zmagać się jeszcze przez długi czas. W ostatnich miesiącach nie bez znaczenia dla zdrowia psychicznego najmłodszych jest również eskalacja działań wojennych w Ukrainie. Chociaż większość dzieci przedostających się z Ukrainy do Polski uniknęła obrażeń fizycznych, cierpią one z powodu niewidzialnych ran wojennych. Polskie dzieci również pośrednio ucierpiały z powodu stresu związanego z konfliktem. Dzieci doświadczające ciężkiego stresu wymagają wczesnej interwencji, aby zapobiec poważnym problemom związanym ze zdrowiem psychicznym w przyszłości.
Nie czekaj, działaj!
Podejrzewasz, że twoje dziecko zmaga się z problemami natury psychicznej? Najważniejsze, by nie bagatelizować obaw i podejrzeń. Nie czekać aż utrzymujący się od dłuższego czasu smutek i przygnębienie miną. Gdy tylko pojawią się jakiekolwiek alarmujące zachowania należy zareagować. By poprawić jakość życia i zdrowia dzieci i młodzieży niezbędna jest współpraca wielu środowisk oraz edukacja i działania profilaktyczne. Ważne, by nie wstydzić się poprosić o pomoc i wsparcie dla swojego dziecka.
Działania UNICEF
UNICEF niesie pomoc dzieciom doświadczonym przez kryzysy humanitarne na całym świecie. Podejmuje również działania w zakresie zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego. W 2022 roku UNICEF Polska zorganizował skierowaną do szkół kampanię edukacyjną „eMOCje w GŁOWIE”, której celem było zwiększenie świadomości dotyczącej zdrowia psychicznego, a także wyposażenie młodzieży, nauczycieli i rodziców w wiedzę w tym zakresie. UNICEF Polska apeluje, by zapewnić każdemu dziecku i jego rodzinie dostęp do opieki psychologicznej i psychiatrycznej. Podkreśla, jak ważny jest rozwój profilaktyki zdrowia psychicznego w szkołach, a także opracowanie standardów opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży. Do apelu każdy może przyłączyć się za pośrednictwem strony: unicef.pl/apel-zdrowie-psychiczne. Pamiętajmy, każde dziecko zasługuje na opiekę, wsparcie i zrozumienie. Nie zostawiajmy ich samych sobie, nie bagatelizujmy i nie lekceważmy problemów zdrowia psychicznego, które nieleczone mogą doprowadzić do tragedii.
