Widmo strajku nauczycieli zagląda w oczy rodzicom. Główny powód? Co zrobić z dziećmi, których szkoły zostaną zamknięte? Co jeśli szkoła nie zapewnia zajęć, żadnej opieki a rodzice powinni rano pojawić się w pracy? Sprawy nie ułatwia również fakt, iż trzy dni przed zapowiadaną datą strajku, nadal nie wiadomo czy na pewno się nie odbędzie. Niektóre placówki już dostarczają rodzicom informacji, iż szkoła, przedszkole nie będą działały lub będą funkcjonowały w innym wymiarze godzin, ale niektóre czekają z tym do ostatniej chwili. Co więc mogą zrobić rodzice, którzy w poniedziałek rano dowiedzą się, że szkoła jest zamknięta?
Zasiłek opiekuńczy
To dokładnie ten sam zasiłek, z którego mogą skorzystać rodzice w czasie choroby dziecka. Natomiast prawo przewiduje kilka wyjątków, w których można wykorzystać te dni wolne również na dziecko zdrowe. Rozwiązanie jednak jest dobrą wiadomością dla rodziców małych dzieci, ponieważ ta forma przysługuje na dziecko do 8 roku życia. Jedną z przesłanek skorzystania może być właśnie nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola, szkoły.
Co należy rozumieć przez nieprzewidziane i czy długo już zapowiadany strajk może takim być?
Przyjmuje się, iż rodzice muszą zostać poinformowani o zamknięciu placówki w terminie krótszym, aniżeli 7 dni. I tutaj rzeczywiście już pojawiają się głosy, że pewnie ZUS nie uzna słuszności zasiłków opiekuńczych, gdyż strajk był zapowiadany od kilku tygodni ze wskazaniem konkretnej daty. Ja jednak uważam, że słuszność tego nie powinna budzić zastrzeżeń, gdyż strajk na razie jest wciąż przewidywany, zapowiadany. Nie mamy pewnej informacji, podpisanych list strajkujących. To wszystko wydarzy się tuż przed weekendem lub nawet w dzień rozpoczynający strajk rano. Ponadto brak jest jakiegokolwiek negatywnego stanowiska ZUS w tej sprawie, zaś w pierwszych dniach kwietnia można było znaleźć treści, płynące własnie z oddziałów ZUS, przypominające o tym, że taka forma usprawiedliwienia nieobecności w pracy istnieje.
Jak należy usprawiedliwić nieobecność oraz jak złożyć wniosek o zasiłek?
Zasiłek przysługuje wszystkim osobom, które posiadają tytuł ubezpieczenia chorobowego (mają opłaconą składkę chorobową). Jeśli więc jesteś rodzicem, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, swojemu pracodawcy należy przedstawić oświadczenie pracownika o przyczynie nieobecności (przepisy nie wymagają zaświadczenia placówki i biorąc pod uwagę skalę strajku nie widze powodu, aby dodatkowo udowadniać ten powód) oraz formularz ZUS Z-15a. Pracodawca przekazuje dokumenty do ZUS.
Warto jednak pamiętać, że zasiłek będzie również przysługiwał rodzicom, który świadczą usługi w ramach umowy zlecenia, jeżeli opłacają dobrowolną składkę chorobową.
Podobnie wygląda sytuacja rodziców, prowadzących działalność gospodarczą, bo często pomimo tego, iż przyjęło się zakładać, że im łatwiej wziąć wolne w pracy, to też dzień utraconego zarobku, odwołanych zleceń itp. Jeśli przedsiębiorca opłaca dobrowolną składkę chorobową, ma prawo do skorzystania z zasiłku opiekuńczego na dziecko zdrowe.
Trzeba też wiedzieć, że zasiłek wypłacany jest w wysokości 80% podstawy zasiłku.
Jak długo można przebywać na zasiłku oraz na jaki czas złożyć wniosek?
Zasiłek przysługuje przez 60 dni w roku. Wymiar ten jest wspólny dla obojga rodziców, na wszystkie dzieci, jakie mają. Co ważne rodzic może wykorzystać taki rodzaj zwolnienia od pracy, jeżeli musi osobiście zapewnić dziecku opiekę. Jeśli więc mama przebywa właśnie na urlopie rodzicielskim z młodszym dzieckiem, a w szkole dziecka starszego (7lat) ogłoszono strajk, tata nie będzie miał uprawnienia do wykorzystania wolnego. Nie ma bowiem przesłanki do tego, aby on musiał osobiście sprawować opiekę nad dzieckiem, gdyż może to zrobić mama, która w tej chwili nie pracuje.
Na dzień dzisiejszy nie znamy również dokładnej daty zakończenia strajku. Wstępny plan to koniec kwietnia, ale nie mamy żadnej gwarancji. Warto więc wiedzieć, że te 60 dni można dowolnie dzielić. Opieki nie trzeba zgłaszać z góry na określony czas, nie ma również żadnych limitów co do minimalnej czy maksymalnej ilości dni wykorzystywanych z rzędu. Można po prostu składać kolejne wnioski na bieżąco.
Dodatkowe dwa dni wolnego
Co jednak zrobić, jeśli nasze dzieci ukończyły już 8 rok życia a szkoła jest zamknięta? Tutaj sytuacja jest znacznie bardziej skomplikowana, gdyż nie mamy już takiej puli dni wolnych do wykorzystania (potocznie nazywane „opieką na dziecko”).
Rodzice mogą wykorzystać dwa dodatkowe dni urlopu w każdym roku kalendarzowym, które przewiduje art 188 KP. Dni wolne przysługują do czasu ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Wymiar ten znowu jest wspólny dla obojga rodzica, na wszystkich dzieci. Dni wolne może wykorzystać jeden rodzic lub każdy po jednym dniu.
W tym przypadku nie trzeba składać oświadczeń, ani tłumaczyć pracodawcy powodu nieobecności. Należy złożyć jedynie stosowny wniosek urlopowy (z art.188 KP).
Te dni zostaną wypłacone w wysokości 100% wynagrodzenia.
Urlop wypoczynkowy lub bezpłatny
Na końcu przeglądu sposobów na dni wolne, pozostaje urlop wypoczynkowy. Jeśli rodzic posiada urlop, może wnioskować o jego udzielenie, ale tutaj musi liczyć się z tym, że to pracodawca musi wyrazić zgodę na skorzystanie z niego. Tylko 4 dni wolnego, mogą zostać wykorzystane w trybie tzw. urlopu na żądanie, który powinien być zgłoszony pracodawcy przed rozpoczęciem pracy danego dnia, z obowiązkiem udzielenia go.
Zgoda pracodawcy wymagana jest również w przypadku wnioskowania o urlop bezpłatny.
Marzena Pilarz Herzyk, MamaPrawniczka.pl
Swoją pasją do prawa postanowiłam podzielić się z innymi, a jednocześnie wspierać ich w poszukiwaniu drogi wśród zawiłości przepisów prawnych. Blog powstał z potrzeby odpowiedzi na pytania o ten bardzo szczególny czas, jakim jest macierzyństwo. Moją misją jest budowanie świadomości praw, bo z prawem warto się przyjaźnić. Często to nie brak praw, a brak wiedzy o nich, stawia nas w trudnej sytuacji.
W 2016 roku powstała MamaPrawniczka.pl. Dzisiaj to nie tylko moim zdaniem, wyjątkowe miejsce w sieci, ale też projekt, na który składają się autorskie warsztaty dla rodziców, pracowników, pracodawców i kadry medycznej, szkół rodzenia. Realizuję również konsultacje indywidualne.
Blog dzisiaj to olbrzymia baza bezpłatnej, rzetelnej wiedzy prawniczej m.in w obszarach: prawa pracy, uprawnień
W okresie ciąży, macierzyństwa i powrotu do pracy, łączenia urlopów z pracą. Wspieram kobiety w zakładaniu i rozwijaniu swoich działalności gospodarczych. Szczególne miejsce zajmuje również opieka okołoporodowa w szpitalu a blog będzie rozwijał się w ramach tematyki, związanej z prawem medycznym.
