Go to content

Ty też to robisz, nawet nieświadomie. O mechanizmach obronnych

W niektórych obszarach psychologii (zwłaszcza w teorii psychodynamiki) naukowcy mówią o „mechanizmach obronnych” lub sposobach zachowania lub myślenia, które stosujemy aby lepiej chronić lub „bronić” siebie. Mechanizmy obronne są jednym ze sposobów patrzenia na to, jak ludzie dystansują się od pełnej świadomości nieprzyjemnych myśli, uczuć i zachowań. Stosujemy je wszyscy, nie zawsze świadomie. W praktyce, codziennie używamy ich wiele razy. I dobrze.

Najbardziej popularne „prymitywne” mechanizmy obronne

1. Wyparcie

Wyparcie jest naszą odmową przyjęcia rzeczywistości lub faktu. Działamy tak, jakby dane bolesne wydarzenie, myśli lub uczucie nigdy nie miało miejsca. Wiele osób używa wyparcia codziennym życiu, aby uniknąć trudnych emocji lub rozmowy o problemach, do, których nie chcą się przyznać. Na przykład osoba, która jest alkoholikiem, często po prostu zaprzecza, że ​​ma problem z piciem, pokazując, jak dobrze funkcjonuje w swojej pracy i związku. Wyparcie to usunięcie ze świadomości myśli, uczuć, wspomnień, impulsów, fantazji, pragnień itp., które przywołują bolesne skojarzenia lub w inny sposób nam zagrażają.

2. Regresja

Regresja jest powrotem do wcześniejszego etapu rozwoju. Na przykład nastolatek, który jest przytłoczony lękiem, złością i rosnącymi impulsami seksualnymi, może stać się dziecinny i zacząć wykazywać wcześniejsze zachowania dzieciństwa, które już dawno temu przezwyciężył, takie jak moczenie nocne. Dorosły może się „cofnąć”, gdy odczuwa ogromny stres, odmawiając opuszczenia łóżka i angażowania się w normalne, codzienne czynności. Może zareagować płaczem, wdaje się w bójki, niszczy swoją własność, zachowuje się, lub ubiera infantylnie, posługuje się słownictwem oraz wymową typową dla małych dzieci.

3. Projekcja

Projekcja to błędne przypisanie niepożądanych myśli, uczuć lub impulsów danej osoby innej osobie, która nie ma takich myśli, uczuć lub impulsów. Projekcji uważamy wtedy, gdy nasze myśli są uznawane za niedopuszczalne lub gdy czujemy się z nimi bardzo nieswojo. Na przykład, partner może być zły na bliską sobie osobę za to, że go nie słucha, podczas gdy w rzeczywistości to on jej nie słucha. Inną sytuacją jest taka, w której  kobieta, której zaloty są odrzucane, odbiera zachowanie mężczyzn jako molestowanie seksualne.

4. Racjonalizacja

Racjonalizacja polega na pokazywaniu czegoś w innym świetle lub znajdowaniu innego wyjaśnienia dla jakiegoś zachowania w obliczu zmieniającej się rzeczywistości. Na przykład kobieta, która zaczyna spotykać się z mężczyzną, w którym się naprawdę zakocha porzuca dotychczasowego partnera, „racjonalizując” sobie tę decyzję: „Już wcześniej był do niczego”.

5. Przemieszczenie

Ludzie często używają przemieszczenia, gdy nie mogą wyrazić swoich uczuć w bezpieczny sposób wobec osoby, do której te emocje są skierowane. Klasycznym przykładem jest mąż, który denerwuje się na swojego szefa, ale nie może wyrazić swojej złości wobec niego z obawy przed zwolnieniem. Zamiast tego wraca do domu i kopie psa lub rozpoczyna kłótnię z żoną. Mężczyzna przekierowuje swój gniew ze swojego szefa na swojego psa lub żonę. Oczywiście jest to dość nieefektywny mechanizm obronny, ponieważ choć gniew znajduje drogę ekspresji, spowoduje  tutaj dodatkowe problemy.

strona 1 z 2
druga część artykułu na następnej stronie

Fot. istock/pecaphoto77

1/1 Mechanizmy obronne

Najczęstsze dojrzałe mechanizmy obronne

1. Sublimacja

Sublimacja jest po prostu zamianą niedopuszczalnych impulsów, myśli i emocji na te bardziej akceptowalne, znalezieniem sobie „ujścia”. Na przykład, kiedy dana osoba ma niepokojące, silne impulsy seksualne, których nie chce dopuścić do głosu, może skupić się na rygorystycznych ćwiczeniach. Ktoś, kto boi się podejść do dziewczyny, która mu się podoba, będzie raczej prowadził zaciekłą dyskusję w drugim kącie sali.

2. Kompensacja

Kompensacja to proces psychologicznego równoważenia słabości poprzez podkreślanie naszych atutów „na innych polach”. Podkreślając i koncentrując się na swoich mocnych stronach, osoba uznaje, że nie może być „mocna” we wszystkich obszarach życia. Na przykład, gdy ktoś mówi: „Może nie umiem gotować, ale świetnie zabawiam gości”, próbuje zrekompensować brak umiejętności gotowania, podkreślając swoje umiejętności społeczne.  Kompensacja pomaga wzmocnić poczucie własnej wartości i własny wizerunek.

3. Asertywność

Osoby pasywne i komunikujące się w sposób bierny wydają się być dobrymi słuchaczami, ale rzadko mówią same za siebie, rzadko dbają o swoje potrzeby w związku. Ludzie, którzy są agresywni i komunikują się w agresywny sposób, wydają się być dobrymi przywódcami, ale często kosztem empatycznego słuchania innych oraz ich pomysłów i potrzeb. Ludzie, którzy są asertywni, zachowują równowagę, gdy mówią sami za siebie, wyrażają swoje opinie lub potrzeby w sposób pełen szacunku dla innych, ale stanowczy, i słuchają, kiedy z nimi rozmawiasz.


Na podstawie: psychcentral.com